სიმონ ბოლქვაძის (1814-1896) საფლავის ქვის წარწერა ხობის მონასტერში

ხობის მონასტრის გალავანში ამოკვეთილი წარწერა არკვევს ჩვენთვის საინტერესო პიროვნების ვინაობას. ეპიტაფიის ტექსტი შეუდგენია ცნობილ ლიტერატორს იონა მეუნარგიას, რომელსაც ცოლად ჰყოლია სიმონ ბოლქვაძის შვილიშვილი ნინო ჯორჯიკია. საფლავის ქვის წარწერა გვაუწყებს:

ქობულეთიდამ მომგვარა სამეგრელოს და მიმირქვა წმინდის ემბაზიდამ მთავარმან ლევან გრიგოლის ძე დადიანმა 1829 წელს.] მას ვახლდი მთელი მისი სიცოცხლე[,] ვითარცა პირველი მისი მონადირე[,] და მან აღმავსო ყოვლისა პატივითა და ქონებითა, მყო რა პატრონი აზნაურის გიორგი საჯაიას მამულისა სოფ. ჯაღრას. ამიერ სოფლიდამ განველ სოფელ ნოჯიხევს საყვარელის ჩემის ასულის სალომე ჯორჯიკიას სახლში. ღმერთო დაიცევ ოჯახი ჩემი და ბედნიერ ჰყავ შთამომავლობა ჩემი".

„მიმირქვა წმინდის ემბაზიდამ“ ნიშნავს: „მომნათლა", ანუ, როცა ქობულეთიდან სამეგრელოში ჩაუყვანია, თან მოუნათლავს კიდეც. ლევან დადიანს თოთხმეტი-თხუთმეტი წლის სიმონ ბოლქვაძე. ნათლული ნათლიის სასახლის კარზე პირველი მონადირე გამხდარა. ნადირობის ესოდენ მოტრფიალე მთავრის პირველი მონადირის ტიტული ერთობ პატივსაცემი წოდება უნდა იყოს, ცხადია. (როცა ბატონ სიმონ ბოლქვაძეს, სახელმწიფო მუზეუმის დირექტორის მოადგილეს, ვუთხარი, თქვენი წინაპარი ლევან დადიანის შესახებ მოგვითხრობს-მეთქი, მაშინვე მკითხა, ნადირობის ამბავიაო? არა, თუმცა მონადირეებიც არიან-მეთქი ნახსენები).

მრავალრიხცოვანი და სასახელო შთამომავლობა დარჩა სიმონ ბოლქვაძეს. მათ შორის არიან კულტურის გამოჩენილი მოღვაწენი: პედაგოგი და მწერალი ჯაჯუ ჯორჯიკია, ქართველ კინომსახიობთა პირველი თაობის წარმომადგენილი თამარ ბოლქვაძე, ქართუ-ლი კინემატოგრაფიის ერთ-ერთი ფუძემდებელი ნიკოლოზ შენგელაია, ქართული მულტიპლიკაციის პიონერი რეჟისორი ვლადიმერ მუჯირი, საქართველოს სახალხო არტისტი სალომე ყანჩელი, კინორეჟისორები ელდარ და გიორგი შენგელაიები, სპორტის ოსტატი ნოდარ ჯორჯიკია და სხვა მრავალნი.

 

ლევან ბრეგაძე - „მოგზაურობა ლე კოკაზ ილიუსტრეს ფურცლებზე“.

ხ ე თ ი ს წალკოტი

 

ხ ე თ ი ს წალკოტი

ხობი (საკ. კორ.). წალკოტს უწოდებენ ხეთის დაფნისა და ციტრუსების საბჭოთა მეურნეობას, რომელიც ურთის მთის კალთებზეა გაშენებული. მეურნეობას 490 ჰექტარი ფართობი უკავია, სადაც ხარობს დაფნა, ლიმონი, ფორთოხალი, მანდარინი. მეურნეობა ყოველწლიურად ამ კულტურებიდან დიდ შემოსავალს იღებს. სახე იცვალა აქაურობამ. კლუბი, საყოფაცხოვრებო მომსახურების კომბინატი, საბავშვო ბაღი, სკოლა, სამედიცინო დაწესებულება, სასურსათო და სამრეწველო მაღაზიები. სასადილო, პურსაცხობი, ორსართულიანი საცხოვრებელი კოტეჯები ბუნებით ლამაზ მდებარეობას უფრო მეტად ამშვენებს და ალამაზებს. აქ წელს მოასფალტდა შიდა გზები, დაიდგა ლამპიონები, მოეწყო გაზონები, განახლდა წყალსაცავი აუზი, გამწვანდა და გალამაზდა ტბა „პაპან-წყვირეს“ მიდამოები. მეურნეობის მუშა-მოსამსახურეები უზრუნველყოფილი არიან ბუნებრივი გაზით, ელექტროგანათებით: რადიო, ტელეფონი, ტელევიზია დამკვიდრდა მათ ოჯახებში.

ახლა მეურნეობა წარმატებით ემზადება ციტრუსების დროული და უდანაკარგოდ აღებისათვის. მოსავალსაც კარგი პირი უჩანს.

„კომუნისტი“ 1976 წ.

ავაზაკების თარეში სამეგრელოში (ხორგაში)

„სახალხო ფურცელი“ N754, 1916 წ.

 დღეს ჩვენი ქვეყანა ათასგვარ გასაჭირს განიცდის, მაგრამ რაც ახლა სამეგრელოს უბედურება მოევლინა, ასეთი ჯერ არსად გაგონილა. მხოლოდ ერთმა ღმერთმა უწყის თუ რა ჯოჯოხეთი ტრიალებს დღეს დასავლეთ საქართველოს ამ ნაწილში, ავაზაკები ანადგურებენ მრავალი წლობითა და შრომით მონაგარ ქონებას, სწვავენ ნიშანში ამოდებულ პირთა ქონებას, ძარცვავენ გამვლელ-გამომვლელი დღისით და ღამით; ამასაც არ სჯერდებიან და სიცოცხლეს უსპობენ მრუდსა და მართალთა, ეს სჯულზედ ხელაღებულნი აღარაფერს არ ერიდებიან; ხალხი დამფრთხალია და ვინ საით უშველოს თავს არ იცის; ამით გათამამებულნი ავაზაკები კი ერთი მეორის უარესს ამბებს ახდენენ.

სოფელ ხორგაში ამ წინაზე ერთი ასეთი გულის ამღვრევი ამბავი მოახდინეს ავაზაკებმა: შურღაიამ, დარასელიამ, ქაჯაიამ და სიჭინავამ. ამ ჟამად იმათი მსხვერპლი შეიქნა მოხუცი მღვდელი მ. ანტონ ჟველია და იმისივე შრომით აგებული სკოლა. საქმე აი როგორ ყოფილა. 9 ოქტომბერს ღამით ავაზაკებს ეს მოხუცი მღვდელი. გამოუყვანიათ სახლიდგან, წაუყვანიათ ეკლესიაში და ძალით ჯვარი დაუწერინებიათ ვარლამ გვათუასათვის ლიფონავას ქალზე. შემდეგ მ. ანტონისათვის გამოუცხადებიათ, ორასი მანეთით დაიჯარიმებული ხარ და ამა და ამ დროს დაგვახვედრეო. რაკი თავის დროზედ მღვდელს ჟველიას ფული არ გადაუხდია, ავაზაკებს გადაუბუგავთ ღამით მთელი კარ-მიდამო მ. ანტონისა და აგრეთვე მის მიერ სანახევროდ იმისი ხარჯით აგებული სამრევლო სკოლა. მღვდელსა და მისს ცოლს გაქცევით უშველიათ თავისთვის და მით სიცოცხლე შერჩენიათ.

 ავაზაკებს დაუწვავთ იმავე ღამეს ორი სხვა კიდევ მღვდლის მეზობლების სახლკარი: პლატონ ლოლუასი და აკაკი ეხვაიასი. მ. ანტონ ჟველიას დასწვია, ყველაფერი: მას ჯვარი და ანაფორაც არ მერჩენია. ყოველგვარი საეკლესიო თუ კერძოდ მისი საკუთარი საბუთები, ფულისა თუ და მიწა-მანულის ქაღალდები, სკოლის მთელი ქონება და მოწყობილობა ყველაფერი ცეცხლს ჩაუნთქავს. ყველა ამას ამოწმებს რედუთ-ყალეს ნაწილის ბოქაული, რომლის ანგარიშით ზარ-ლი 15 ათას მანათს აღემატება (მო-წმობა 11 ნოემბრის 1916 წ. # 8050). ასე განადგურებულა მოხუცი მოძღვარის წვითა და დაგვით შეძენილი მისი საკუთარი და საზოგადოების კუთვნილი ქონება. ღრმად მოხუცებულმა განადგურებულმა მღვდელმა ქ. ფოთს შეაფარა თავი, სადაც ყოვლადსამღვდელო ლეონიდმა შემწეობა აღმოუჩინა და ნუგეშისცა ავაზაკთა უდანა-შაულო მსხვერპლს.

სანამდე გაგრძელდება ასე? ვეკითხებით ჩვენს თავს და პასუხი ვერ  გვიპოვნია. ნუ თუ ამდენი მსხვერპლი არის საჭირო, ნუ თუ აღარ კმარა, ნუ თუ დრო არ არის საერთო ძალით ვეცადოთ და საზიზღრობას ბოლო მოუღოთ!