ხობის ტერიტორიაზე საბჭოთა ხელისუფლების დროს დანგრეული ეკლესიები

საქართველოში, გასაბჭოებამდე, 1450 ეკლესია და მონასტერი მოქმედებდა. 1923 წლისათვის მათი 90 % დაიხურა, 1939 წლისათვის კი მხოლოდ 5 დარჩა. ბოლშევიკებმა ეკლესიების ნაწილი დაანგრიეს, ნაწილი კი სახელმწიფოს გადასცეს. ასევე, განადგურდა ეკლესია-მონასტრებში დაცული ნივთების მნიშვნელოვანი ნაწილი.

ქვემოთ გთავაზობთ მცირე ინფორმაციას საქართველოს გასაბჭოების შემდეგ ხობის ტერიტორიაზე დანგრეული ეკლესიების შესახებ.

Ø გამოღმა ქარიატის წმინდა გიორგის სახელობის ნაეკლესიარი.

გამოღმა ქარიატაში, მდინარე ხობისწყლის მარჯვენა მხარეს მდებარე სასაფლაოსთან იდგა წმინდა გიორგის სახელობის ხის ეკლესია, რომელიც 30-იან წლებში დაუნგრევიათ და სკოლის შენობა აუშენებიათ. აქ მღვდლები ყოფილან ჟველიები, ეკლესიაც მათ გვარს დაუარსებია, ისინი აფხაზეთიდან ჩამოსულან. იმ სასაფლაოს სადაც ეს ეკლესია იდგა ეძახიან პალურის სასაფლაოს, ხოლო ეკლესიას პალურის წმინდა გიორგის. იმ ადგილს ასევე ეძახიან „ხატ-მუხურს“. ზოგიერთის გადმოცემით, ჟველიები აქ ჩამოსულან წალენჯიხის რაიონიდან. აქ სასაფლაოსთან და ეკლესიასთან ახლოს სამრევლო სკოლაც ყოფილა, სადაც ასწავლიდა ვინმე ანტონი, მას ის საკუთარ სახლში ჰქონდა გახსნილი.

Ø გაღმა ქარიატის ღვთისმშობლის სახელობის ნაეკლესიარი

გაღმა ქარიატაში იდგა ღვთისმშობლის სახელობის ეკლესია. იქ დასაფლავებულნი ყოფილან თავადი ჯაიანები, ბოლო მღვდელი იყო ხოჭოლავა. ეს ეკლესია დაუშლიათ 1922-26 წლებს შორის ქოჩო გიგიბერიას და ბიჭი შამუგიას. აქ იყო დიდი მარმარილოს ქვაც, რომელიც სახლში წაუღია ქოჩო გიგიბერიას. ამავე ადგილას იპოვეს ქვევრში ჩალაგებული მღვდლის სამოსი და მოსართავები. დღეს გამოღმა ქარიატის სკოლის შენობაში გამართულ სამლოცველოში არის იმ ძველი ეკლესიის ორი ბოძი და სავარაუდოდ გუმბათის ჯვარი. ბოძები სამლოცველოს შესასვლელშია შეყენებული.

Ø კუთხე ნოჯიხევის სასაფლაოზე ადრე წმინდა მთავარანგელოზების ხის ეკლესია მდგარა. იგი ბოლშევიკებს 1924 წელს დაუნგრევიათ. აქ მე-19 საუკუნის ბოლოსა და მე-20 საუკუნის პირველ მეოთხედში მსახურობდნენ მღვდელნი: ანტონ სასანია, გაბრიელ სიჭინავა, ნიკოლოზ სასანია, მაქსიმე სიჭინავა, ალექსი კაჭარავა, იოანე ჯიქია, თადეოზ სასანია, სტეფანე სახოკია, დიაკვანი მოსე ჯორბენაძე, მედავითნენი დავით ბოლქვაძე და ლუკა ჯორჯიკია.

Ø სოფელ შუა ქვალონის ცენტრში, სასაფლაოზე მდგარა წმ. გიორგის სახელობის ეკლესია, რომელიც საბჭოთა ხელისუფლების პირველ წლებში დაუნგრევიათ

Ø საბჭოთა ხელისუფლების დამყარებამდე საღვამიჩაოში მდგარა წმ. გიორგის სახელობის ეკლესია, რომელიც XX საუკუნის ოციან წლებში დაუნგრევიათ.

Ø სოფელი საჭოჭუო მდებარეობს მდ.რიონის გაყოლებაზე მის მარჯვენა ნაპირთან, სადაც სოფლის სასაფლაოსთან იდგა საჭოჭუოს მთავაანგელოზთა სახელობის ხის ეკლესია, რომელის ასევე გასაბჭოების დროს დაუშლიათ.

  

Ø სოფელი პატარა ფოთიც იმავე ხაზზეა, ანუ მდ.რიონის მარჯვენა ნაპირის გაყოლებაზე, სადაც ძველ სასაფლაოსთან იდგა წმ.გიორგის სახელობის ხის ეკლესია, რომელიც ასევე გასაბჭოების დროს დაშალეს.

Ø სოფელი საქორქიო - წმინდა გიორგის სახელობის ნეკლესიარი.

1.     სოფელი საქორქიო მდებარეობს მდ.რიონის მარცხენა ნაპირას, სადაც იდგა წმ.გიორგის სახელობის ხის ეკლესია, ისიც გასაბჭოების დროს დაშალეს.

2.     ციხე-სიმაგრე (ტოპონომიკა)

პ.ცხადაიას ცნობით, სოფელ საქორქიოშიო არის ტოპონომი „სიმაგრე“-უბანი რიონის მარჯვენა მხარეს, სოფ.სარიაჩქონის საზღვართან.გადმოცემით, აქ თურქებს ჰქონიათ ციხე- სიმაგრე მოტაცებული ბავშვების დასამწყვდევად. მისგან მხოლოდ ნაშთია დარჩენილი.

  

Ø სოფელ გაშფერდში იოანე ნათლისმცემლის სახელობის და სოფელ ზუბის წმ. მთავარანგეოზთა სახელობის ეკლესიები საბჭოთა ხელისუფლებას დაუნგრევია

Ø პირველ ხორგაში სოფლის სასაფლაოსთან იდგა წმინდა გიორგის სახელობის ხის ეკლესია, ის ადგილობრივთა გადმოცემით 1935 წელს დაუშლიათ. აქ ბოლო მღვდელმსახურები: კინტირია კვარაცხელია და პართენ დათუაშვილი ყოფილან. აქ მონაზვნად ყოფილა დომინიკა, რომელიც შემდგომ სენაკის ეკლესიაში წასულა. ეს ეკლესია დაუნგრევია გუდუ წულაიას.

  

Ø კომუნისტებს დაუნგრევიათ საჩიჯავოს წმინდა გიორგის სახელობის ეკლესია ამ ეკლესიაში მსახურობდა მღვდელი  აქვსენტი იოსავა,  გარდაიცვალა 1939 წლის 9 აპრილს. დაკრძალულია სოფელ ხეთის სასაფლაოზე.

Ø სოფელ დღვაბის სასაფლაოსთან იდგა მთავარანგელოზთა სახელობის ხის ეკლესია, რომელიც ადგილობრივთა გადმოცემით, დაახლოებით 1886-1877 წლებში აუშენებიათ; ის დაუშლიათ 1924 წელს და ფიცრები სკოლის შენობის ასაშენებლად გამოუყენებიათ.

Ø საჯიჯაოს ცენტრთან მდებარე ზენის უბნის სასაფლაოსთან იდგა იოანე ნათლისმცემლის სახელობის ხის ეკლესია, რომელიც გასაბჭოების დროს დაუნგრევიათ. აქ იდგა თურმე მიცვალებულის დასასვენებელი სასენაკოც. ადგილობრივ მთხრობელთა გადმოცემით, მღვდლები ყოფილან: კაი და სამსონ შელიები.

Ø პირველ ხორგაში არის ადგილი ნაოხვამუ, სადაც ადგილობრივთა გადმოცემით, იდგა წმინდა გიორგის სახელობის ხის ეკლესია. დღეს ეს ტერიტორია სახნავ-სათესად არის ქცეული; ადრე აქ 50-მდე ოჯახი ცხოვრობდა. იქ მღვდელი ყოფილა ივანე ბერაია. ეს ადგილი მდებარეობს მდინარე ხობის ნაპირას, სადაც ამ ეკლესიას თავისი მიწებიც ჰქონია. ეს ეკლესია დაუნგრევია ტერენტი ბერაიას და სხვებს.

Ø პირველ ხორგაში არის ადგილი მისარონ კარი, სადაც იდგა ხის სალოცავი და „წმინდა ხე“, სადაც ხატზე გადაცემაც ხდებოდა. ეს ეკლესია გასაბჭოების დროს დაუნგრევიათ.

მასალა მომზადებულია შემდეგი გამოცემების მიხედვით:

1.     „მცირეოდენი ცნობები ხობის მუნიციპალიტეტის შესახებ“, გ. ჩიტაია, 2014 წ.

2.   „ეკლესიები და თავდაცვითი ნაგებობები სამეგრელოში“, დ. ჭითანავა, 2010 წ.