ხობის რუკა- 1930 წელი

 ხობის რუკა- 1930 წელი

მდინარე ხობისწყალს კალაპოტი არ აქვს შეცვლილი და დაახლოებით დღევანდელი ჭყონდიდელი ქუჩის მხარეს მიედინება (ჩემი მოსაზრებით).

ამ რუკის სრული ვერსია ძალიან საინტერესოა, რადგან მასზე აღნიშნულია ბევრი ტოპონიმი და ზოგიერთი დასახლების სახელწოდების განსხვავებული ვერსია. მაგ. ჯაპშაქარი, საგვალიო, ნოჯიხევთან აღნიშნულია მონასტერი, უჩაპალატი (ქვალონთან), გურფული, ზემო თორსა, ქვემო თორსა, სუჯინათი, ნაჭკადუ, დიდი გვიმარა, თოიში, წექე, ჭიჭე ყვანა...

ლექსი - ხობიწყარი ხორხოშანსი

 ხობიწყარი ხორხოშანსი

საიჯაშ შქაბან მუხურს

ხობიწყარი ხორხოშანს,

თაქ მუანჭე პიროთის,

თაქ ჩქიმ გური პორპოცანს.

თაქ რე ჩქიმი ტანიშ ჭყიში,

ლაფარონი დო ენწერი,

მორიეთ დუს მუნმორე

ურუმ ტები ქვერეწემი.

თაქ ბუდურანს, თაქ პირანს

ჩქიმ მუმალ ჩხორია,

თაქ იგანს ირ ხასლაშე

ჩქიმ ჟუმინა ბორია.

თიშენი რე თაქ წუმობილი,

ოდორიათ დუს ულუა,

გუმანათე ცაში კარს

ხე დო კუჩხის გუთგულუა.

ქართული ხალხური სიტყვიერება (მეგრული ტექსტები)- შემდგენელი ტოგო გუდავა

ხობის თეატრი - "ლიტერატურული გაზეთი", 1942 წ.

 ხობის თეატრი

1936 წელს, ხობის რაიკომის პირველი მდივნის, საქ. სსრ უმაღლესი საბჭოს დეპუტატის ათანასი ჯიქიას ინიციატივით საქართველოს ხელოვნების სამმართველომ ხობში გახსნა სახელმწიფო საკოლმეურნეო თეატრი და უზრუნველჰყო იგი, როგორც დოტაციით და კვალიფიციურ მსახიობებით, ისე რეპერტუარით.

თეატრმა ამ ხნის განმავლობაში აღზარდა ისეთი ნიჭიერი მსახიობები ადგილობრივ მცხოვრებთაგან, როგორიც არიან მამია დგებუაძე, თინა ხუციშვილი, თინა ფიფია, მიხეილ თათარიშვილი, ვალია ელიავა, ხ. შენგელია, ნათელა ბობოხიძე, აპოლონ თათარიშვილი და სხვები.

ხობის ახალგაზრდა მსახიობთა გაწრვთნის მიზნით სხვადასხვა დადგმაში სხვადასხვა დროს ახალგაზრდა მსახიობებთან გამოდიოდნენ საქ. სსრ სახალხო არტისტები ორდენოსნები ელისაბედ ჩერქეზიშვილი და ნიკო გოცირიძე.

6 წლის განმავლობაში თეატრმა დადგა შალვა დადიანის „გეგეჭკორი“, სერგო კლდიაშვილის „გმირთა თაობა“, პ. კაკაბაძის „ყვარყვარე თუთაბერი“, „კოლმეურნის ქორწინება“, ვიქტორ გაბესკირიას „მათი ამბავი“, ა. ცაგარლის „ხანუმა“, გ. ერისთავის „ძუნწი“, სეზმან ერთაწმინდელის „უკანასკნელი ვაზნა“, ქოჩარიანის „ბრმა მუსიკოსი“, გ. ბერძენიშვილის „ოქროს ვერძი“, ჩაძირული ოქრო“, „ჩვენი მიწა“, შ. თაქთაქიშვილის „ოჯახი“ და სხვა.

სამამულო ომის დაწყების წინა დღეებში საკავშირო ხელოვნების კომიტეტის და საქართველოს ხელოვნების სამმართველოს წარმომადგენლების მიერ გასინჯული და მოწონებული იქნა თეატრის რამდენიმე დადგმა.

სამამულო ომის დღეებში თეატრმა მუშაობა მთლიანად ფრონტის ინტერესებს დაუმორჩილა. უდოტაციო მუშაობაზე გადასვლის შემდეგ უფრო გააძლიერა ტავისი შემოქმედებითი მუშაობა.

თეატრმა მაყურებელს უჩვენა სამამულო ომის თემაზე დაწერილი პიესები: ვლადიმერ წირღვავას „ქართველი დედა“, სეზმან ერთაწმინდელის „ყანები იწვიან“, იალუნერის „სიკვდილთან ახლოს“ და სხვა. დადგმები დადგა თეატრის ხელმძღვანელმა რეჟისორმა შურა კობახიძემ.

"ლიტერატურული გაზეთი", 1942 წ.

ფოტო: ხობის თეატრის შენობა 1941 წ.

გაზეთ „ხმა ქართველი ქალის" სოფელ ხეთის შემომწირველთა სია

 ეს პირები არიან იმდროინდელი საზოგადოების რჩეული წარმომადგენლები.

მაგალითად: დოროთე კიტია იყო ცნობილი პედაგოგი და ქართველთა შორის წერა-კითხვის გამავრცელებელი საზოგადოების წევრი; პეტრე მეუნარგია - მასწავლებელი, მხატვარი, სცენის მოყვარე; მღვდელი კონსტანტინე ჯაკობია - ხეთის სასწავლებლის პედაგოგი.

საყურადღებოა, რომ 1917 წელს ისინი არიან გაზეთ „ხმა ქართველი ქალისას“ მხარდამჭერები, მათ შორის არიან სასულიერო პირებიც.

სოფელ ხეთის შემომწირველთა სია ჩვენი გაზეთის სასარგებლოდ:

1. მღვდელი კონსტანტინე ჯაკობია

2. პეტრე მეუნარგია

3. ნინო და სპირიდონ ხუბულავები

4. ლეონტი ლატარია

5. ესტატე ჭითავა

6. დოროთე კიტია

7. ვასილი ბუკია

8. ვარლამი ნაჭყებია

9. ესტატე ლატარია

10. ოსიკო გაბუნია

11. მღვდელი თედორე ქირია

12. ევდოსი კუტალია

13. პლატონი ბერაია

გაზეთი „ხმა ქართველი ქალისა“ N9, 1917 წელი

კოტე ბახია

 კოტე ბახია დაიბადა 1905 წელს, სოფელ პირველ გურიფულში. საშუალო სკოლის დამთავრების შემდეგ ჩაირიცხა ქ. ქუთაისის პედაგოგიურ ინსტიტუტში, რომელიც 1927 წელს დაამთავრა ისტორიული განხრით, დაუფლებული იყო გერმანულ ენას.

სხვადასხვა დროს მუშაობდა შუა ქვალონისა და ბიის საშუალო სკოლებში. 1935-40 წლებში იყო პირველი ხორგის საშუალო სკოლის დირექტორი. 1941 წელს გადაყვანილ იქნა ხობის საშუალო სკოლაში, იმავე წლის სექტემბერში გაწვეულ იქნა დიდ სამამულო ომში.

ახალგაზრდა მეუღლეს ლუბა მელიტონის ასულ ლოლუას, ძალიან გაუჭირდა ხუთი შვილის მოვლა, მაგრამ სულით ძლიერი და მომთმენი გამოდგა, ჩუმად და უხმაუროდ ზრდიდა შვილებს, მოუთმენლად ელოდა მეუღლის ბარათებს და კოტეს მოლოდინში ათენ-აღამებდა.

კოტე ბახია 1942 წლის ივლისამდე იბრძოდა სევასტოპოლში, იქვე დაიჭრა და იწვა სევასტოპოლთან ახლო მდებარე საველე ჰოსპიტალში. გერმანელებს ჰოსპიტალიც დაუბომბავთ. იმ დღიდან შეწყდა კოტეს წერილები.

ამაოდ ელოდა დედა, მეუღლე და ხუთი შვილი. აღარ მოჰქონდა ფოსტას მისი სამკუთხა წერილები, რომელიც ყოველთვის შვილების დარდით იყო სავსე. 28 წლის ახალგაზრდა, ხუთშვილიანი დედა მეუღლის მოლოდინში ცხოვრობდა, წლები გავიდა, თმები გაუთეთრდა,

თავისი პირველი სიყვარული დასავიწყებლად ვერ გაიმეტა, ვერ გამოიგლოვა და მთელი ცხოვრება მის მოლოდინს შეალია, ვიდრე სიკვდილმა არ მოაკითხა.

„ქართული გვარ-სახელები“ - ი. ახუაშვილი.

იოსებ ალექსის ძე შეროზია

 იოსებ ალექსის ძე შეროზია

ახალ ხიბულაში მცხოვრები შეროზიების წინაპარი ალექსი შეროზია მეცხრამეტე საუკუნის მეორე ნახევარში დასახლებულა ახალი ხიბულის ტერიტორიაზე. ალექსის 1902 წელს მეორე შვილი - იოსები შეეძინა.

გლეხის ოჯახში გაზრდილი იოსები გამოირჩეოდა კეთლისინდისიერებითა და შრომისმოყვარეობით. ის მალე დააწინაურეს სოფლის ბრიგადირად.

სოფელში გამორჩეული ავტორიტეტის გამო დაინიშნა ახალი ხიბულის კოლმეურნეობის _“ნოთეს“ თავმჯდომარედ.

ი. შეროზია 1938 წელს აირჩიეს საქართველოს უმაღლესი საბჭოს დეპუტატად.

გაზეთი „კომუნისტი“ 1938 წ.

საინტერესო ცნობები სოფელ ხეთის თეატრის ისტორიიდან

საინტერესო ცნობები სოფელ ხეთის თეატრის ისტორიიდან

სოფელ ხეთაში თეატრალური წარმოდგენები 1895 წლიდან იმართებოდა.  

1919 წლის 10 აგვისტოს ხეთაში, ცნობილი საზოგადო მოღვაწის ვლადიმერ ნაჭყებიას თაოსნობით ჩამოყალიბდა ხეთის სცენის მოყვარეთა დასი.

პირველი წარმოდგენა გაიმართა თ. კობახიძის სახლში. დაიდგა რაფიელ ერისთავის „ძუნწი“. წარმოდგენას დაესწრო 30-40 კაცი.

სოფელ ხეთაში 1919 წლის 21 ნოემბერს ადგილობრივ სცენის მოყვარეთა მიერ წარმოდგენილ იქნა დრამატული პიესა ვ. გუნიასი „და-ძმა“ ვლადიმერ ნაჭყებიას თაოსნობით. წარმოდგენა გამართული იყო ჟურნალ „თეატრი და ცხოვრებას“ სასარგებლოდ, რომელზედაც იყო მოწვეული ხსენებული ჟურნალის რედაქტორი იოსებ იმედაშვილი, რომლის ჩამოსვლას დიდი აღტაცებით შეხვდნენ სცენის მოყვარენი.

ს. ხეთა (ზუგდიდის მაზრა)

ხეთაში დიდი ხნიდან არსებობს დრამატიული წრე, რომელიც დღეს იწოდება კულტურული წრის სექციად. ხსენებულ სექციაში შედიან პროვინციის კვალობაზე თვალსაჩინო ამხანაგები, რომლებიც მტკიცედ ემსახურებიან სცენას, არამგონია პროვინციის რომელიმე თემში იყოს სცენის საკითხი დაყენებული ისეთ სიმაღლეზე, როგორზედაც არის ეს აქ. წარმოდგენები იმართება საქველმოქმედო მიზნით თითქმის ყოველ კვირა და ხალხიც ბლომად ესწრება, ხოლო სამწუხარო ის არის, რომ სექციას არა აქვს საკუთარი სცენა და ასეთი დროებით მოთავსებულია ტეხნიკუმის დარბაზში, სადაც ამ უკანასკნელად, გამგის მიერ მიღებულ განათლების კომისარიატის ცირკულიარული მოწერილობის თანახმად, ნებას არ იძლევიან წარმოდგენების მართვისას. ადგილობრივ აღმასკომს სამხედრო უწყებამ დაუტოვა ვეებერთელა ფარდული თეატრისათვის,რომელიც 1921 წლის უკანასკნელ თვეებში, იმ დროს აღმასკომის თავმჯდომარე, ხოლო დღეს კი განსვენებული ვასილი ბუკიამ შემოჭედა ირგვლივ და სცდილობდა ასეთი დანიშნულებისათვის დაჩქარებით მოთავსებას, მაგრამ დაუნდობელმა სიკვდილმა არ დააცალა და დაწყებუილი საქმე შუა გზაზე მირჩა.

დღეს სექციის სიხარულს საზღვარი არა აქვს, როდესაც ის აღმასკომის სათავეში ხედავს ამხანაგ ლევან გოგიას, იმ ლევანს, რომელსაც საქმე უყვარს და დუქნებში ქეიფობა არ სჩვევია, სწორედ იმ ლევანს რომელმაც ერთი თვის სამსახურით თემს დააჩინა მუშაობის კვალი და სექციას ამის შემდეგ თამამად შეუძლია იფიქროს, რომ ლევანი თეატრს არ დაივიწყებს და შესძლებს დააგვირგვინოს განსვენებულ ამხანაგ ბუკიას მიერ დაწყებული კეთილი საქმე.

„კომუნისტი“ N47, 1923 წ.

ხეთის თეატრის შესახებ ვრცელი მასალა იხილეთ ბმულზე: https://gnostikosi.blogspot.com/2020/02/blog-post_22.html