150 ამბავი ნობელიანტ ფიზიკოსებზე

გამომცემლობა „არტანუჯმა“ წიგნების ახალი სერიის - „თან საკითხავის“ გამოცემა დაიწყო.

სერიის თითოეულ წიგნში ერთი თემისა თუ გამოჩენილი ადამიანის შესახებ შეკრებილი მასალაა თავმოყრილი. ამ, მეტად საინტერესო წიგნის ავტორ-შემდგენელი - ფიზიკოსი და გამომცემელი კახმეგ კუდავაა.

ამ სერიის მეშვიდე წიგნი ნობელიანტ ფიზიკოსებზეა - მათი სახელი ეწოდება განტოლებებსა და კანონებს, თეორიებსა და ფორმულებს, ტალღებსა და ნაწილაკებს, ეფექტებსა, ელემენტებს, მოვლენებსა და ექსპერიმენტებს ... ამ ადამიანებმა თავიანთი ცხოვრება მსოფლიოს განვითარებასა და პროგრესს მიუძღვნეს, ამიტომაც კაცობრიობას აქვს კეთილშობილური ვალი მათ წინაშე (წიგნის რედაქტორი იური პაპავა).

წიგნში დიდი ფიზიკოსების ცხოვრებისა და სამეცნიერო აღმოჩენების შესახებ მარტივი ენითაა მოთხრობილი. აქ შეხვდებით საინტერესო ამბებს საქვეყნოდ ცნობილი ფიზიკოსების პირადი ცხოვრებიდან, სახალისო ისტორიებს, ცალკეული აღმოჩენების შესახებ ლაკონურ თხრობას...

აღნიშნული წიგნიდან იმ „ამბებს“ შევეხები რომლებიც სპორტზე და სახალისო ისტორიებზეა.

სად სპორტი და სად ნობელიანტი ფიზიკოსებიო იკითხავს მკითხველი, მაგრამ ამ წიგნიდან ვიგებთ, რომ ზოგიერთი დიდი ფიზიკოსი ფეხბურთით ყოფილა დაკავებული. მაგალითად მეოცე საუკუნის დიდი ფრანგი ფიზიკოსი - 16 უცხოური აკადემიის წევრი, ცხრა უნივერსიტეტის საპატიო დოქტორი, მშვიდობის დაცვის მსოფლიო საბჭოს თავჯდომარე და ნობელის პრემიის ლაურეატი ფრედერიკ ჟოლიო-კიური ახალგაზრდობაში გატაცებული ყოფილა ფეხბურთით (დიდი ფრანგი მწერლის ალბერ კამიუს მსგავსად ლ.ღ). 17 წლისას საერთაშორისო მატჩშიც კი მიუღია მონაწილეობა საფრანგეთის ეროვნული ნაკრების შემადგენლობაში.

კვანტური ფიზიკის ფიზიკის ერთ-ერთი ფუძემდებელი და ნობელიანტი ნილს ბორი ახალგაზრდობაში სერიოზულად ყოფილა სპორტით  გატაცებული - გარდა იმისა, რომ მას ჰქონდა კარგი მოკრივის სახელი, იგი ბრწყინვალე იახტსმენიც ყოფილა. ამერიკის შეერთებულ შტატებში მუშაობისას ნილს ბორს განუცვიფრებია ახალგაზრდა ამერიკელი კოლეგები თავისი დიდი ხელოვნებით... როგორც სამთო მოთხილამურეს.

ნილს ბორის ძმა, ცნობილი მათემატიკოსი ჰერალდ ბორი დანიის საფეხბურთო ნაკრების საუკეთესო ჰავბეკი და 1908 წლის ოლიმპიური თამაშების ვერცხლის მედალოსანია. თურმე, როცა ჰერალდი იცავდა სადოქტორო დისერტაციას მწკრივთა თეორიაში, ოლიმპიური ნაკრები სრული შემადგენლობით ესწრებოდა დაცვას.

1958 წლის საბჭოთა ნობელიანტი იგორ ტამი პროფესიონალი ალპინისტი ყოფილა. მას დაულაშქრავს ყაზბეგი, იალბუზი და პამირი.

ნობელიანტები: ტომსონი გატაცებული იყო ჩოგბურთით, დირაკი ალპინიზმით კაპიცა მაღალ დონეზე თამაშობდა ჭადრაკს.

სახალისო ისტორიები ფიზიკოსებზე

 მეორე მსოფლიო ომის დროს ამერიკის უშიშროების ორგანოების ერთ-ერთი ძირითადი მიზანი იყო დაედგინათ, რამდენად დაწინაურდნენ გერმანიაში მოღვაწე ფიზიკოსები ატომური ბომბის შექმნის საქმეში. საქმე ძირითადად ეხებოდა გერმანელ მეცნიერებსა და პატენტებს.

აშშ-ის საიდუმლო სამსახურის თანამშრომლებმა გერმანიის ერთ-ერთი ქალაქის ქუჩაში დააკავეს პიროვნება, რომელსაც პასკუალე ჯორდანი ერქვა. იგი თავს იცავდა და ყვიროდა, მაგრამ ამისთვის ყურადღება არავის მიუქცევია. პერსონა ბადრაგის თანხლებით თვითმფრინავში ჩასვეს და გადააფრინეს აშშ-ში. რამდენიმე თვეში გაირკვა, რომ პასკუალ ჯორდანი სახელგანთქმული მეცნიერი კი არ ყოფილა, არამედ მისი სეხნია და მოგვარე, უბრალო მკერავი.

 აშშ-ში ატომური ბომბის შექმნაზე მომუშავე ფიზიკოსების ზედამხედველი, გენერალი ლესლი გროვსი ახალ თანამშრომლებს ურჩევდა, - ფხიზლად უნდა იყოთ, მძიმე სამუშაო გელით, საქმე გექნებათ მსოფლიოს სხვადასხვა ქვეყნის შერეკილ ადამიანებთან. 

XX საუკუნის დიდ ავსტრიელ ფიზიკოსს, ნობელიანტ ვოლფგანგ პაულს 100 გაკვეთილი დასჭირვებია ავტომობილის მძღოლის მართვის უფლების მისაღებად.

წიგნის ბოლო თავი ნობელიანტთა სტატისტიკაზეა: 1901-2017 წლებში ფიზიკაში 205 მეცნიერზე 206 ნობელის პრემიაა გაცემული (ჯონ ბარდინზე ორჯერ). ლაურეატთა რაოდენობით უპირობო ლიდერი აშშ-ია.