კონსტანტინე პაუსტოვსკი - „კოლხიდა“

კოლხეთის დაბლობზე ჭარბტენიანი ტერიტორიების დაშრობას ეძღვნება კონსტანტინე პაუსტოვსკის მოთხრობა „კოლხიდა“.

მწერლის განმარტებები:

- ნამდვილნი არიან ეს ადამიანები თუ განზოგადებულნი? ამ კითხვაზე ორნაირად მომიხდება პასუხის გაცემა. წიგნში ნამდვილი ადამიანებიც არიან და განზოგადებული ტიპებიც.

- რა მასალა მქონდა ხელთ, როდესაც ამ წიგნზე ვმუშაობდი? მასალა ცოცხალ ადამიანთაგან მოვიპოვე, კოლხეთში მომუშავეთაგან, რომელნიც დღესაც სუბტროპიკებში მუშაობენ...

- რა ჟანრისაა ეს ნაწარმოები? პირადად მე უფრო იმის მომხრე ვარ, რომ ეს დოკუმენტური ნაწარმოებია და, ამასთანავე, არც დოკუმენტური შეიძლება ვუწოდოთ, ვინაიდან მასალას აქ საკმაოდ თავისუფლად ვექცევი.

   მოთხრობაში შეხვდებით ჭალადიდელ ინჟინერ გაბუნიას, მონადირე გულიას, არტემ ქორქიას, ტოპოგრაფ აბაშიძეს... გაეცნობით „ფაზისელი ქალის“ აღმოჩენის ისტორიას

---------

სამუშაოთა უფროსი, როგორც უნარიან, მაგრამ მეტისმეტად მეოცნებე ინჟინერს, ისე უცეროდა გაბუნიას. სად ინჟინრობა, სად რომანტიკოსობაო, - ამბობდა და ბრაზობდა, თუ გაბუნიას ოთახში მაიაკოვსკის ან ბლოკის ლექსების წიგნს იპოვიდა.

გაბუნია, ორიოდე დღით, რომ ჩამოვიდოდა ჭალადიდის ტყეებიდან, სადაც მთავარი არხის მშენებლობას ხელმძღვანელობდა, ნავსადგურში კაპიტან ჩოპის საძებნელად დაეხეტებოდა...

გულია (ადგილობრივი მონადირე) - ბოდიშს ვიხდი მეთქი, - ვუთხარი. - მართალია, წერა-კითხვის უცოდინარი კაცი ვარ, მაგრამ სუფსიდან ხობამდე ჩემნაირ მონადირეს ვერ იპოვით. რომელი ერთი წახვალთ ღამით ნედოარდის არხზე? რომელი ერთი დაბრუნდებით იქიდან ცოცხალი? არც ერთი! რომელმა იცით, ჩემ გარდა, სად შავი წყალი დის და სად წითელი? გამოდით, აბა ვინ მოკლავს ხორგაში ტახს, ვინ დაიწერს გარეულ კატას ისე, რომ თვალებდათხრილი არ დაბრუნდეს შინ? არავინ! გულია აქაც გავა, სადაც ანკარა მიხოხავს ან პაწაწინა თევზი მიიქნევს კუდს...

ორი საათის შემდეგ ტოპოგრაფი აბაშიძე თავისი სახლის ახლოს, სოფელ ჭალადიდში, თავს წაადგა მონადირეს, ძირს გონდაკარგულივით რომ იწვა. გადამღვრძვალი ნაგაზი ლოყებს ულოკავდა პატრონს...

-კარგი გულია, ივარგებ ტოპოგრაფად. ახლა კი ადექი, შინაც გეყოფა წოლა.

ნევსკაია გულის ფანცალით ელოდა გაბუნიას. წარღვნა არახუნებდა სახურავზე და ფანჯრის მინებზე მელნისფერი წყალი წურწურებდა.

ნევსკაიამ ნავთის ლამპა აანთო. სწორედ ამ დროს დარეკა ტელეფონმაც.

ყურმილში აღელვებული კაცის ხმა ისმოდა:

- ქვალონიდან გელაპარაკებით! მთებიდან წყალი დაიძრა. გყავთ თუ არა ხალხი მეხუთე პალობზე?

- გვყავს, გვყავს! - ჩასძახა ნევსკაიამ.

მიწაყრილის წვერამდე წყალს ორი მეტრი აკლდა.

გაბუნიამ ივარაუდა, ნახევარ საათში წყალი ნაპირებს გადაევლებოდა, გადარეცხავდა მიწაყრილს, მიაწყდებოდა ტყეებს და ლაფიან ტბად აქცევდა კოლხიდას ამ მხარეს, ხორგა რომ ერქვა.

საღამოთი არტემ ორქიამ  დუანში გუდას თავი მოხსნა, ხალხი გავაგიჟე, იმნაირი სიტყვა ვთქვი დილის გამოფენაზეო, ეუბნებოდა ბეჩოს და გულიას.

- მთელი ჩემი სიცოცხლე, ხალხო, ხორგაში გავატარე, რაც მამული მქონდა, წყლით იყო გადარეცხილი. ორჯერ კინაღამ ჭაობში ჩავიხრჩე. მთელი დღე ხმელ მჭადზე და ყველზე ვიყავი. ციებამ ჩხირად მაქცია. ციებისგან სამი ვაჟკაცი დამეღუპა...

„ფაზისელი ქალი“

არტემ ქორქიამ და გულიამ რომაული ციხესიმაგრის ნანგრევებს შუადღისას ძლივს მიაღწიეს.

-ძველად აქ ციხე ყოფილა, არტემ, იმ ციხეში კი ძეგლი მდგარა. ახლა ის ძეგლი ჭაობშია. დიდი ფული ღირს თურმე!

- ძეგლი უნდა ამოვიღოთ, არტემ. გაბუნიას ძალიან ჰყვარებია ძეგლები, წავიღოთ და მივართვათ.

გარშემო ფრთხილად შემოთხარეს და ჯერ თავი გამოჩნდა, მერე გულ-მკერდი, ერთ საათში კი მარმარილოს ქალი უკვე ფეხზე იდგა წყლიან თხრილში და იღიმებოდა.

გაბუნიამ ელეტროფანარი ჩართო. ფარნის ვერცხლისფერ შუქში მორცხვად იღიმებოდა მარმარილოს ქალი.

გაბუნია დიდხანს ფურცლავდა ველ წიგნებს. არიანეს წიგნში ერთი ადგილი მონახა, ფანქარი აიღო და გახაზა:

„ფაზისის პირას, მარცხენა მხარეს, უმშვენიერესი ფაზისელი ქალის აღალმა დავდგი“.

არხი დაილია თუ არა, მწვანე ჩანჩერებივით დაიძრნენ ტყეები და კატარღა დაკლაკნილი ხობის პირველმნილ ხეივნებში შეიჭრა.

კონსტანტინე პაუსტოვსკი (1892-1968) — ლიტერატურული მოღვაწეობა დაიწყო 1912 წლიდან. პაუსტოვსკიმ ორი წელი იცხოვრა საქართველოში (ფოთი, სოხუმი, ბათუმი, თბილისი). ქართულ სინამდვილეს უძღვნა 23 ნაწარმოები. მათ შორის აღსანიშნავია მოთხრობები და ნარკვევები: „კოლხიდა“, „წერილები ბათუმიდან“ (1922), „ზამთარი ბათუმში“ (1923), „ქართველი მხატვარი“ (1924), „მტკვარში გადახტომა“ (1925), „სად იპოვეს ოქროს საწმისი“ (1928), „ცხოვრება მუშამბაზე“ (1931), „ნახტომი სამხრეთისაკენ“ (1959-1960), „წიგნი მხატვრებზე“ (1966) და სხვა.