"ხობალა“ და ხობის ხუთღეროვანი ლარჭემი

ცნობილმა ისტორიკოსმა და ეთნოგრაფმა სერგი მაკალათიამ 1923-1939 წლებში მოიარა სამეგრელოს რაიონები და მათ შორის ხობიც.  მეცნიერმა მოინახულა ხობის ღირსშესანიშნავი ადგილები და ისტორიული ძეგლები. აღნიშნული სამეცნიერო ექსპედიციის შედეგები მეცნიერმა გამოსცა წიგნად - „სამეგრელოს ისტორია და ეთნოგრაფია“. აღნიშნული წიგნის კითხვისას წავაწყდი რამოდენიმე საინტერესო ცნობას ხობში ლარჭემის კეთებისა და „მარაშინობა დღეს“ ხობის მონასტერთან გამართული დღეობის შესახებ.

„ლარჭემს გაკეთება ყველას არ შეუძლია, მას აკეთებს მხოლოდ ის, ვინც ლარჭემს უკრავს, რადგანაც ამ საკრავს უნდა აწყობა. სამეგრელოში გავრცელებული ყოფილა ექვსღეროვანი ლარჭემი მთიან რაიონებში, ბარში კი - ხობის რაიონში ხუთღეროვანი. ლარჭემის გაკეთების დროს მნიშვნელობა ეძლეოდა თითოეულ ღეროს სიგრძე-სიგანეს, ზომას და სხვა. შემდეგ კი ღეროებს ხმის მიხედვით არჩევდნენ. ამიტომ ოსტატებს ჯერ ხმიანობა უნდა გაუსინჯონ ლერწმის ღეროს და შემდეგ ისინი შეკრან ლარჭემად, რომლის შესაკრავად ჩვეულებრივ ხმარობდნენ ბლის ხის თხელ ქერქს.

წინათ ლარჭემი იყიდებოდა ხობის ბაზარზე - „ხობალა“-ს, რომელიც იმართებოდა აგვისტოში „მარაშონა“ დღეს ხობის მონასტერთან. იქ თურმე მიჰქონდათ გასაყიდად ბევრი ლარჭემი. გამყიდველები უკრავდნენ ლარჭემს და ამით მუშტარს იზიდავდნენო. აღსანიშნავია, რომ დღესაც, თუ ვინმე მიდის ხობში, ხუმრობით ეტყვიან : „ლარჭემი მოგვიტანეო“.

ყურადღებას იქცევს ტერმინი „ხობალა“, რომელიც ხობის მონასტერთან გამართულ დღეობას უკავშირდება (ტექსტი: ლ.ღ.). „ხობალა“,  ქართულად იქნება - „ხობელობა“.

ამ და ხობის მონასტერთან დაკავშირებული სხვა ტრადიციების აღდგენის მიზნით შესაძლებელია ყოველწელს ჩატარდეს დღეობა, სახელწოდებით - „ხობალა“.